دسترسی به آب آشامیدنی سالم و بهداشت از این پس یکی از حقوق اساسی انسان ها است.

سازمان ملل متحد، در یک قطع نامه غیر الزام آور با رای موافق ۱۲۲ کشور، رای ممتنع ۴۱ کشور جهان و بدون هیچ رای مخالفی، دسترسی به آب آشامیدنی سالم را یکی از حقوق اساسی انسان دانست.
اکنون میلیون ها نفر در جهان از جمله نزدیک به ۱/۵ میلیون کودک زیر پنج سال هر سال به سبب ابتلا به بیماری های ناشی از دسترسی نداشتن به آب پاکیزه و بهداشت جان خود را از دست می دهند.
قطع نامه سازمان ملل به ۸۸۴ میلیون نفر از مردم دنیا اشاره می کند که بنابر آمارهای سازمان ملل به آب آشامیدنی پاکیزه دسترسی ندارند. در این قطع نامه هم چنین گفته شده که ۲/۶ میلیارد نفر نیز به بهداشت دسترسی ندارند.
سازمان ملل دسترسی به آب پاکیزه و بهداشت را به عنوان پیش زمینه ای برای برخورداری از حق زندگی که یکی از حقوق اساسی انسان ها است دانسته و جامعه جهانی را به تلاش برای فراهم کردن این حق برای همه فراخوانده است.
 ایالات متحده آمریکا، انگلستان، کانادا و استرالیا در میان کشورهایی هستند که به قطع نامه رای ممتنع داده اند. آن ها می گویند که این قطع نامه، به توافق عمومی برای ایجاد قوانین جهانی مربوط به آب که قرار است در شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو به بررسی گذاشته شود، آسیب می رساند.
 

جهان نیوز/هر ساله با ورود به فصل تابستان و آغاز اوقات فراغت دانش آموزان، روز به روز بر تعداد کودکان کار و خیابان افزوده می شود تا گرمی فصل تابستان با شرارت وشیطنت کودکانی که به تازگی از پشت نیمکت های دبستان برخاسته اند بیشترشده و حرارت یابد. متروها، چهارراه ها، خیابان ها، اتوبوس ها و حتی مراکز علمی و فرهنگی مامنی برای این کودکان است تا با حداقل سرمایه ایی صبح خود را به شب رسانده و در این روزهای بلند و داغ درآمدی ناچیز بر سر سفره های بی نان خود ببرند.

آمارها نشاندهنده آنست که همراه با افزایش تعداد کودکان برای کار در خیابان بر تعداد جرایم و بزه های اجتماعی مرتبط با کودکان افزایش یافته و خیابان های شهرهای کشور به خصوص پایتخت جولانگاه انواع و اقسام جرم های رنگارنگ می شود. کیف قاپی، دزدی به انواع مختلف، تصادفات مرگبار، سوء استفاده های جنسی، حمل و نقل مواد مخدر و انواع قرص های روانگردان از جمله جرایمی است که توسط باندهای مخوف و با استفاده از کودکان معصوم و بیگناهی که صبح تا شب به بهانه کار در خیابان ها جولان می دهند انجام می شود.مشاهدات عینی خبرنگار اجتماعی جهان نیوز حاکی از آنست که دزدی دختران خردسال که برای کار در محیط های عمومی پرسه می زنند توسط افراد سودجو و مزاحم افزایش یافته و مواردی از این دست به محکمه های قانونی نیز کشیده شده است.

 اساس این گزارش برخی افراد سودجو و عضو باندهای قاچاق اعضای انسان و دختران با نشان کردن کودکان کار و به دام انداختن آنها در ساعت های خلوت روز در اقدامی کودکان را به ماشین کشانده و آنها را سرقت می کنند.

این در حالی است که اکثر مواقع این دزدی ها در چهارراه هایی انجام می گیرد که به اتوبان ها و یا بزرگراه ها متصل بوده و تقریبا تعقیب دزدان غیر ممکن است.

علی، کودک خردسالی است که با گردوهای پوست کنده داخل کیسه های بی رنگ، در تمام ساعات روز در چهارراه تهرانپارس دیده می شود. او که به تازگی کلاس چهارم دبستان را به پایان رسانده است به خبرنگار اجتماعی جهان می گوید: “از وقتی تابستان شروع شده یا خواهرم در اینجا گردو می فروشیم. مادرم شب ها برای بردن ما به خانه مان به اینجا می آید. دیشب ساعت 9.30 دقیقه وقتی که مادرم آن سمت خیابان منتظر ما ایستاده بود یک ماشین سیاه رنگ بزرگ خواهرم را به داخل کشاند. من آنقدر جیغ شنیدم که آن آقا خواهرم را ول کرد و رفت”!

محمد نیز که در ایستگاه های مترو به ممل طلا معروف است در همین رابطه می گوید: “من همیشه مراقب خواهر کوچکترم هستم. این روزها دزد زیاد شده است و علاوه بر پول ها و جنس هایمان خودمان را هم می دزدند. به خاطر همین هم چهارچشمی مراقب خواهرم هستم و حتی اگر به واگن های مردانه بروم خواهرم را هم با خودم می برم.“

اما موضوع دزدیده شدن کودکان کار توسط باندهای مخوف و افراد سودجو مساله ایی نیست که به راحتی بتوان از کنار آن گذشت. اکثر کودکان کار افرادی هستند که در خانواده های بسیار محروم جامعه زندگی می کنند و از روی تنگدستی و تامین معاش خود و خانواده آنهم در سنین بسیار پایین دست به کار می شوند. این کودکان که از حداقل امکانات نیز در زندگی خود برخوردار نیستند خطرت بسیاری را متحمل شده و با بسیاری از مشکلات اجتماعی دست و پنجه نرم می کنند. ورود به تیم های دزدی، همراه شدن با باندهای مواد مخدر و گرفتار شدن در دام اعتیاد و سوء استفاده های جنسی کمترین خطری است که این کودکان در سنی که باید اسباب بازی و عروسک همدم آنها باشد با آن مواجه می شوند و خود به خود آینده آنها از همین حالا دزدیده شده است و حالا جسم و وجود آنها در معرض غارت دزدان و راهزنان قرار دارد. با این تفاسیرآیا باز هم باید منتظر جلسات و پشت میز نشینی های مدیران و مسئولان مربوطه باشیم و یا اینکه می توان با تدابیری صحیح و به موقع به آینده این کودکان امید داشت؟؟

سلام بر تو و فرزندانت

سلام بر تو و شهیدانت

سلام بر تو وکودکان مجاهدت

فلسطین عزیزم! فلسطین عزیزم!

با  تمام وجود شرمنده ام

شرمنده ی تو و فرزندانت

شرمنده تو و مادران داغدارت

شرمنده تو و کودکان یتیم در حصارت

از روز قدس ۱۴۳۰ که فریاد مرگ بر اسرائیل مان گوش فلک را کر کرد

تا رمضان ۱۴۳۱که حلولش را به هم تبریک می گوییم،

تنها به شعار واعلامیه در دفاع از تو بسنده کردیم؛

فلسطین عزیزم!فلسطین عزیزم!

پاره قلب اسلام !

با تمام وجود شرمنده ام

مسلمانان دیگر در فکر خوراک ماه مبارک هستند و تو...

مظلوم من!! همچون ۶۲سال پیش روزه ات را بااشک چشم کودکانت افطار خواهی کرد

زنگ بیداری ات برای سحرها ،

همچو سالهای اخیر،

گلوله های اشغالگران خواهد بود!

و ما همچنان خواهیم گفت : یا قدس!نحن قادمون

فلسطین عزیزم!

کاش همتها مضاعف میشد

کاش باورمان می شد مظلومیت تو

کاش!...کاش!

کاش!دعای سحر و افطار امسال مان مستجاب شود

فطرمان را مسجد الاقصی به اقامه نماز بپردازیم

کاش وقتی صدای دفاع از حقوق بشر ، گوشهارا آزار می دهد،

بدانیم که حق آشیانه از حقوق اولیه نه تنها انسان

که پرندگان است

کاش بدانیم صلح جهانی با بارش گلوله بر سر اطفال و سالخوردگان و..محقق نمی شود

به امید آزادی ات ای قبله گاه اولم

جام جم آنلاین: نمایشگاه عكسی تحت عنوان «هر كودكی حق دارد» از روز چهارشنبه 19 نوامبر در گالری اوكسو شهر لندن گشایش یافته است. در این نمایشگاه عكس های كودكان در كشورهای قاره هایمختلف جهان كه علی رغم فقر، معلولیت یا یتیم بودن هنوز دنیای كودكانه خود را فراموش نكرده و بازی می كنند ارائه شده است.نگاهی كوتاه به عكس های فقر و بازی های كودكانه. منبع: بی بی سی. گزارش: بهرام افتخاری.

از خرید خسته شده ام و مرکز خرید بی اندازه گرم است. خیلی کم اینجا می آییم. دور است و شلوغ. به انتظار بقیه ی همراهان بیرون در پیاده رو زیر سایه ی درخت های کنار خیابان مینشینم. مرد جوانی می آید. کودکی هم دنبالش. صورتش را نمیبینم اما موهای خرمایی قشنگی دارد. آکاردئون روی دوشش را جابجا میکند. معلوم است که دوره گرد هستند و با موسیقی و ساز و آواز ارتزاق میکنند. کمک میکند کودک کمی دورتر از من روی سکو بنشیند. خیره به هردو مانده ام. به نظرم دختر بچه ای حدودا سه ساله است و خوشگل. اما مرد جوان بلند میگوید: امیر بشین اینجا. جایی نری ها! من برمیگردم. کودک مغازه اغذیه فروشی روبرو را نشان میدهد و با لحن بانمک و کودکانه اش می گوید: آب… آب بیبه! (آب میوه)

مرد برایش توضیح میدهد که ماه رمضان است و تعطیلند و میرود. سر صحبت را باز میکنیم. از کلماتی که ناقص و بریده بریده میگوید میشود فهمید که خیلی کوچک است. میپرسیم تو واقعا پسری؟ میخندد. سرش را به علامت مثبت تکان میدهد ولی خجالتی نیست. تمام مدت به چشمانش نگاه میکنم. خوشرنگ و درشت و معصومیتی در آن ها هست که آدم را دگرگون میکند. بقیه که میرسند برای رفتن برمیخیزم. و تمام طول راه به این فکر میکنم که عاقبت این پسر بچه ی معصوم و قشنگ… با این شرایط چه میتواند باشد؟ فکر میکنم شاید مثل برادرش آکاردئون بدوشی شود که گدایی میکند… شاید هم دزد شود! شاید هم یک روزی یک آدم منحرف او را بخرد…

و هزار فکر دردناک دیگر مدام در ذهنم میچرخد… و با یاد آوری آن چشم ها دردناک تر هم میشود… 

بچه های خیابانی همیشه باعث غصه ام میشوند… اما این یکی را نمیتوانم فراموش کنم… بغض میکنم و ته دلم به خدا ایراد میگیرم… نمیتوانم کاری برایش انجام دهم… با خودم فکر میکنم اگر اینجا یک کشور آمریکایی یا اروپایی بود… شاید میشد سرپرستی اش را گرفت… میشد او را به خانواده ی صالحی سپرد… یا دست کم دورا دور کمکش کرد… اما اینجا  پدر حق دارد فرزندش را بکشد… همین کافیست که بدانی جای هیچ امیدواری نیست…

مقدمه

مرز كودكی كجاست ؟

كودكان خیابانی و كار ، همانندی ها و تفاوت ها

آسیب های كار برای كودكان

چه باید كرد؟

مقدمه

روز جهانی كودك آمد و رفت بی آنكه ما از كودكانی كه هر روز در مسیر رسیدن به محل كار ، دانشگاه و یا مدرسه با آنها روبرو می شویم ، نشانی ببینیم و اثری بیابیم . تلویزیون و دیگر رسانه ها این روز را برای كودكان جشن گرفتند و به آنها تبریك گفتند ولی كسی از كودكان خیابانی و كودكان كار یادی نكرد گویی كودك از نظر این افراد بچه های مودب و دست و رو شسته ای هستند كه لباس تمیز به تن دارند و سربه راه و منظم به فرمان والدین خود گوش می سپارند. در این میان این افراد كودكی گم شده كودكان خیابانی و شادی های فراموش شده كودكان كار را به فراموشی سپردند و غافلانه از سر آن گذشتند .جای تاسف دارد كه ما به خیل این كودكانی كه به اصرار از دیگران از رهگذران می خواهند آدامس ، بادكنك ، جوراب و یا چیزهای به درد نخور دیگر بخرند از سر بی اعتنایی گذر كردیم و آنها را ندیدیم . روز كودك گذشت و تا سال آینده و روز كودك دیگری كودكان و مسائلشان به فراموشی سپرده شد ولیما روز نوجوان را در پیش داریم روزی كه در آن منت دار رشادت نوجوانی آگاه و شجاع محمد حسین فهمیده هستیم.ولی متاسفانه نوجوانان امروز جامعه ما با نوجوانی محمد حسین فهمیده تفاوت بسیار دارند . برخی نازپرورده والدین اند و برخی دیگر همان غیرت و همت را دارند ولی آن را نه در عرصه پرافتخار دفاع از بوم و دین كه در عرصه روزمره تامین بخشی از مخارج خانه مصروف می دارند. اگر حسین فهمیده با غیرت خود نامش را در تاریخ ایران جاودانه كرد ، این نوجوانان در سكوت و فراموشی ، در زاویه و تاریكی به كار خود ادامه می دهند، بدون آنكه دیده شوند. آنان در خیابان ها به دنبال لقمه نانی پرسه می زنند بی آنكه از سوی مردم و رهگذران دیده شوند ، در كارگاهی نمور وتاریك زیر جور كارفرما فرسوده می شوند بی آنكه از سازمان های حمایتی نظیر سازمان های بهزیستی و یا بیمه ای كمكی فرارسد . اما اینجا سوالاتی مطرح است ، كودك كیست و تا چه سنی از نخستین سالهای عمر آدمی را كودكی می نامند ؟ كودك خیابانی كیست و چه تفاوتی با كودك كار دارد ؟ این كودكان با چه موانع ، مشكلات و آسیب هایی دست به گریبان هستند ؟ و برای رهایی این فرزندان این آب و خاك چه باید كرد؟

مرز كودكی كجاست ؟

بر اساس ماده نخست پیمان جهانی حقوق كودك كه بر چهار ركن اساسی بقاء ، رشد ، حمایت و مشاركت كودكان اذعان دارد " كودك كسی است كه سن او كمتر از 18 سال باشد مگر اینكه بر اساس قانون ملی قابل اعمال ، سن قانونی كمتر تعیین شده باشد" و متاسفانه در قوانین ما تعریف دقیقی از كودك وجود ندارد و سن مشخصی برای وی تعریف نشده است . در قوانین ما آغاز سن ازدواج در دختران 13 و در پسران 15 سال است ( البته سن ازدواج برای دختران در سالهای اخیر به میزان 4 سال افزایش یافته و در گذشته این سن 9 سال بود ) و خوانندگان عزیز اذعان می دارند كه فرد برای ازدواج بایستی نه تنها از سنین كودكی كه حتی نوجوانی نیز گذر كرده باشد ، علاوه بر این در قوانین ما یك نوجوان 15 ساله می تواند در انتخابات شركت كند و همین فرد تنها در 18 سالگی می تواند برای دریافت گواهینامه رانندگی به ادارات مربوطه مراجعه كند. یك فرد ایرانی می تواند در 13 تا 15 سالگی برای زندگی مشترك خود و یا آینده سیاسی و اجتماعی كشور خود تصمیم بگیرد در حالیكه هنوز از نظر مراجع قانونی به سن پذیرش مسئولیت های اجتماعی نرسیده است . به همین دلیل می توان گفت كه قوانین ما تعریف روشنی از مرز كودكی ندارند و در غیاب این تعریف ما باید بر اساس پیمان جهانی حقوق كودك 18 سالگی را به عنوان مرز كودكی بازشناسیم . یعنی آن دسته از افرادی را كه ما نوجوان می نامیم ( رده سنی 13 تا 18 سال )  می توان كودك و مشمول  این پیمان نامه جهانی نامید . (لذا در این نوشتار واژه كودك دلالت بر افراد زیر 18 سال دارد و نه تعریف مصطلح جامعه از كودك ) با كیلیك بر این آدرس (http://www.irankids.com/unicef/unicef.htm) می توانید از دیگر بندها و مواد پیمان جهانی حقوق كودك اطلاع یابید.

كودكان خیابانی و كار ، همانندی ها و تفاوت ها

هم اكنون در كشور ما نه خط فقر مشخص است و نه آمار قابل اعتمادی از جمعیت ایرانی كه زیر خط فقر زندگی می كنند در دست ،آمارهای گوناگون بدون اعلام خط فقر و حداقل درآمد برای زندگی از 21 تا 51 در صد جمعیت كشور را زیر خط فقر اعلام می كنند . درهر صورت با افزایش میزان تورم ، و روند مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ به ویژه تهران و سایر شهرهای بزرگ مانند مشهد اصفهان و شیراز، ما با جمعیتی روبرو هستیم كه در تامین مایحتاج ابتدایی زندگی خویش با مشكل مواجهند؛ در این خانواده ها فقر پایه و زیر بنای مشكلات عدیده و گوناگون است ، فقر زمینه را برای نقصان آموزش و در نتیجه فقر فرهنگی فراهم می سازد. جمع این دو، شرایطی را ایجاد می كند كه كودك برای به دوش كشیدن بخشی از بار مالی خانواده راهی خیابانها و یا كارگاهها شود . " از نظر كارشناسان اقتصادى بررسى علل پدیده كار كودكان، علت هایى عمده و زیربنایى دارد كه از آن جمله مىتوان به فقر، عدم تعادل اقتصادى و رشد ناكافى اقتصادى، اشاره كرد؛ واقعیت این است كه بدون توزیع درآمد عادلانه و دست یابى افراد به كار و شغل مطلوب در شرایط رونق اقتصادى، این مشكل هم چنان به قوت خود باقى خواهد ماند. البته وجود فقر تنها دلیل به وجود آمدن معضل كودكان كار نیست و علل مختلفى از جمله نقایص موجود در آموزش و پرورش، قوانین و مقررات ناكافى براى مقابله با كار كودكان و فقدان آگاهى عمومى، از عوامل موثر در بروز پدیده اى چون كار كودكان به شمار مىآید."

معضل كودكان كار تنها به كشور ما و یا كشورهای جهان سوم محدود نمی شود ." بر اساس اعلام سازمان جهانى كار 642 میلیون كودك در جهان مشغول به كار هستند كه یك سوم آنان به خود فروشى و تجارت مواد مخدر و 601 میلیون نفر دیگر به كارهاى قابل تحمل و تقریبا سبك اشتغال دارند. آمار رسمى این سازمان هم چنین نشان مىدهد كه 127 میلیون كودك در آسیا، 48 میلیون نفر در آفریقا، 4/17 میلیون كودك در آمریكاى لاتین، 4/5 میلیون نفر در كشورهاى غربى و 2/4  میلیون در كشورهاى اروپاى شرقى كار مىكنند. در ایران، اگر بر اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزى مبنى بر آن كه 51 در صد جمعیت كشور زیر خط فقر زندگى مىكنند، تكیه كنیم؛ در خواهیم یافت كه چه درصد بزرگى از كودكان به دلیل فقر به كار مشغول هستند." كودكان نیروی كار ارزان هستند ،از قوانین و مقررات بی اطلاعند و قدرت اعتراض و یا مراجعه به مراكز قانونی را ندارند ، دستمزد بسیار ناچیز دریافت می كنند ، در كارگاههاى مخفى و زیر زمینى و به دور از نظارت مراجع قانونی به كار مشغول اند، لذا از سوی كارفرمایان سودجو به فراوانی مورد سوءاستفاده و استثمار قرار می گیرند. و این مزیتها باعث رونق بازار كار كودك مى شود و همیشه متقاضى كار كودك وجود دارد.

این در حالی است كه طبق مواد  6 ، 19، 27، 28، و 32 پیمان جهانی حقوق كودك بر "حق طبیعی زندگی و تضمین بقاء و رشد كودك ، جلوگیری از هر نوع سوء استفاده از كودك ، برخورداری هر كودك از سطحی زندگی ای كه ضامن رشد جسمی ، ذهنی ، روانی و اجتماعی او باشد ،برخورداری از آموزش و پرورش ابتدائی رایگان و اجباری و حمایت در برابر كاری كه رشد و سلامت او را تهدید كند و تعیین حداقل سن كار و شرایط كار كودكان " تصریح شده است و این در حالی است كه كار كودكان آنها را از آموزش و مدرسه ، از رشد صحیح و تربیت درست باز می دارد و آنها را در معرض انواع آسیب ها و خطرات قرار می دهد. پیمان جهانی حقوق كودك ، كار افراد زیر 18 سال را ممنوع كرده است این درحالی است كه سن اشتغال برای كودكان كشور ما نامشخص است و شرایط نابسامان اقتصادی سبب شده است كه كودكان وارد بازار كار شوند. "  بر اساس آمارها، 380 هزار كودك 10 تا 14 ساله در سراسر كشور كار ثابت دارند و حدود 370 هزار كودك در همین سن به عنوان كارگر فصلى مشغول به كارند. یعنى بیش از 700 هزار كودك رسما كار مىكنند" معضل اشتغال زودرس چنان وسیع و پردامنه است كه كارشناسان با اعمال تفكیك ها و دسته بندی هایی در درون آن كودكان كار را از كودكان خیابانی مجزا كرده اند و برای كودكان خیابانی نیز تقسیماتی قائل شده اند. " دو تعریف در مورد كودكان كار وجود دارد: اول كودكان كار زیر ۱۸ سال كه بر اثر فشارهاى شدید اقتصادى و اجتماعى مجبور به كار و زندگى در خیابان هستند؛ و دوم كودكان كار از حیث ارتباط با خانواده، كه به سه دسته تقسیم مىشوند: اول كودكانى كه در خیابان كار و زندگى مىكنند و ارتباطى با خانواده ندارند. دوم كودكانى كه در خیابان كار مىكنند، اما احساس تعلق به خانواده دارند. و سوم كودكانى كه با خانواده هاى خود در خیابان كار مىكنند.گروه دوم یعنى كودكانى كه در خیابان كار مىكنند و احساس تعلق نسبت به خانواده دارند، كودكان كار محسوب مىشوند" و همین كارشناسان كودكان كار را به دو دسته "كودكان كار دركارگاه‌‏ ها" و "كودكان كار در خیابان" تقسیم مىكنند . تفاوت كودكان خیابانی و كار در شكل خانواده این كودكان است گروه اول بعضاً فاقد خانواده و یا سرپرست هستند و لذا در خیابان كار می كنند و می خوابند ولی گروه دوم دارای خانواده اند و در خیابان و یا كارگاهها كار می كنند ولی شب را در خانه و نزد سرپرست و یا خانواده خود سپری می كنند .

البته كار كودكان منحصر به خیابان ها و كارگاهها نیست بلكه شمار قابل توجهی از آنان در خانه ها به كارهایی نظیر شكستن قند ، پاك كردن حبوبات و عدس ، گل سازی و یا بسته بندی مواد مشغولند و كارگر خانگی نامیده می شوند مضرات این گونه كار كردن ساعات نامشخص و نامحدود آن است .

به هر صورت چه كودك كارگر كارگاههای پنهان باشد و یا در خیابان به آدامس فروشی و بادكنك فروشی و اقسام آن اشتغال داشته باشد چه كارگر خانگی باشد در معرض آسیبهایی قرار دارد كه گاه جبران ناپذیر است .

آسیب های كار برای كودكان

" دكتر فاطمه قاسم زاده، عضو هیأت علمى دانشگاه تهران تحقیقى درخصوص كودكان كار وخیابانى انجام داده است.وى مى گوید:۹۲درصد كودكان خیابانى بین ۱۴ تا ۱۸ سال، در هرچهار زمینه رشد جسمى، ذهنى، عاطفى واجتماعى دچار مشكلات فراوان هستند." كه بیشترین آسیب ها و یا سهمگین ترین خطرات را با درصد فراوانی آن در زیر می آوریم .

"۸۹ درصد آنان از نظر رشد عاطفى و روانى دچار احساس كم ارزشى ،  ۵۸درصد انتقام جویى وخصومت ، ۸۰ درصد بى اعتمادى به دیگران ، ۵۰درصد بدبینى ومنفى گرایى ،۴۵درصد افسردگى ، ۵۴درصد اضطراب،۸۴ درصد احساس ناامنى و ترس و ۷۷ درصد داراى بحران هویت هستند.

وى مى افزاید: براساس این تحقیق در زمینه رشد اجتماعى، ۸۰درصد این كودكان دچار پرخاشگرى وخشونت، ۳۷درصد دچار اعتیاد، ۵۰درصد آنان به سرقت ، ۴۱درصد خرید وفروش موادمخدر و ۸۵درصد تخریب اموال عمومى مبادرت كرده واین درحالى است كه۵۰ درصد آنان مورد سوءاستفاده جنسى قرار گرفته اند. ۵۴ درصد آنان به حقوق دیگران بى توجه بوده و در برقرارى ارتباط با دیگران مشكل داشته و ۵۵ درصد آنان تمایل به بزهكارى داشته اند.

بیش از ۸۰ درصد كودكان كار دچار مشكل كم خونى هستند. ۸۰درصد كاهش قد، ۸۶درصد كاهش وزن، ۷۷درصد بیمارى هاى دهان و دندان، ۷۳درصد بیماریهاى چشمى ، ۶۱ درصد بیماریهاى دستگاه تنفسى، ۶۴ درصد بیماریهاى قلب ، ۶۹ درصد بیماریهاى گوش وحلق وبینى، ۸۲ درصد بیماریهاى پوستى و ۶۰ درصد داراى بیماریهاى گوارشى بوده اند.  ۵۶درصد از كودكان كار بى سواد بوده اند، ۳۲ درصد با كمبود حافظه، ۳۰درصد با مشكلات یادگیرى ، ۶۱درصد مشكلات گفتارى مواجه بوده اند و ۸۶ درصد نیز هیچ گونه مهارت وشغلى نداشته اند."

این پژوهش میزان دستمزد این كودكان را چنین ارزیابی می كند : " میزان درآمد ماهانه ۱۱ درصد آنها ۳۰هزار تومان وكمتر، ۲۸درصد بین ۳۰ تا ۵۰هزار تومان، ۲۳ درصد ۵۰ تا ۸۰ هزارتومان ، ۱۶ درصد ۸۰ تا ۱۰۰هزارتومان و ۹درصد بالاى ۱۰۰هزارتومان حقوق دریافت می كنند " این پژوهش درباره ساعات كاری كودكان كار و خیابانی می افزاید : "۲۵درصد كودكان كار بین ۴ تا ۶ ساعت كار مى كنند،۳۵ درصد بین ۶ تا ۱۰ ساعت ، ۲۴ درصد ۱۰ ساعت به بالا در روز كار مى كنند، ۸۳درصد آنها با خانواده زندگى مى كنند و ۵۴ درصد آنها درآمد خود را صرف خانواده مى كنند، ۵۶درصد آنها پدر ومادر داشته واعضاى خانواده آنها بین ۵ تا ۸ نفر عنوان شده است."

چه باید كرد ؟

بسیاری از افراد ، هموطنان و همشهری های ما وقتی سخن از كودكان خیابانی و كودكان كار به میان می آید با ذكر جملاتی از این دست " اكثر آنها افغانی هستند " یا " پدر و مادر درستی ندارند " یا " این بچه ها خیلی بی ادب هستند " و با جملاتی از این دست از خود رفع مسئولیت می كنند . اگر این كودكان افغانی یا شهرستانی ،بی بهره از تربیت درست ( چندان دور از انتظار نیست ) و یا كثیف و بد لباس باشند و اگرهای دیگر بازهم جزیی از جامعه بشری هستند به راستی چه شده است كه ملت ما با نصایح مشفقانه و انسان دوستانه  " چو عضوی به درد آورد روزگار ، دگر عضوها را نماند قرار" این چنین ، افراد بشری آسیب پذیر بی پناه و دردمند را به این بهانه ها از خود می راند و از كنار آنان بی اعتنا می گذرد . كودكانی كه به ندرت كسی آنان را به نام صدا كرده است و بیشتر آنان با واژه "آهای" یا "بچه" مورد خطاب قرار گرفته اند .این كودكان جزیی از جامعه ما هستند فرزندان این مرز ، كودكانی كه در خردسالی همتی به مراتب بلندتر از بسیاری بزرگسالان دارند ، "كودكان كار، نان آوران كوچكى هستند كه در بسیارى مواقع مانع فساد و فحشاى خانواده شده اند؛ آنان دلاوران بزرگى هستند و در مقابل آسیب دیدگان اجتماعى هستند كه متاسفانه خودشان به راحتى آسیب پذیرند " آنان برای آنكه خانواده خود را از فقری مهلك و مرگبار رهایی بخشند در خیابان ها به دنبال روزی خود می گردند و آن را از دستان ما طلب می كنند. شاید برخی از خوانندگان بر این باور باشند كه رسیدگی به وضعیت این كودكان به مانند بسیاری دیگر از مسئولیت ها بر دوش دولت و دولتمردان است ولی به راستی آیا با این خیال مسئولیت از دوش ما به زمین نهاده خواهد شد ؟

متاسفانه در كشور ما كودكان خیابانی و كار حامی دولتی مشخصی ندارند . علاوه بر این گروه‌‏هایی كه در رابطه با كار كودك فعالیت می‌‏كنند، اتحاد و انسجام لازم را دارا نیستند. و به علت تعدد مراكز تصمیم گیری هنوز برنامه مدونی برای ساماندهی این كودكان موجود نیست. اما به گفته كارشناسان بهترین روش برای ساماندهی این كودكان مراكز خیریه است كه تحت نظارت سازمان بهزیستی می توانند در این مورد راهگشا باشند. در این زمینه سازمان های غیر دولتی نظیر انجمن حمایت از حقوق كودكان (http://irsprc.org) گام های بلندی در راه جذب و آموزش این كودكان برداشته است با علم به اینكه برای تغییر وضعیت این كودكان مطمئن ترین راه آموزش آنهاست این كودكان كه طبق آمار ارائه شده یا بی سوادند و یا از حداقل سواد برخوردار در سایه آموزش و یادگیری حرفه و یا پیشه ای می توانند به صورت موثرتری از خانواده خود حمایت كرده و همچنین از آسیبهای محیط كار در امان بمانند . "آموزش، كلیدى ترین واژه براى ساماندهی به وضعیت كودكان كار است زیرا اگر بچه ها آموزش هاى لازم را ببینند، خطرات كمترى متوجه آنان شده ، در نتیجه تهدید امنیت جامعه توسط كودكان كمتر خواهد شد. از جمله این تهدیدها افزایش جرم و جنایت و گسترش بیمارى هایى نظیر ایدز و هپاتیت است". هر كدام از این كودكان حق دارند كه از حداقل های یك زندگی سالم برخوردار باشند اگر خانواده آنها نمی تواند این حداقل ها را برای آنها فراهم كند ، مسئولیت خانواده ملی است كه دست به كمك گشوده این كودكان را در دستان گرم و توانمند خود بفشارد و با پیوستن به انجمن های خیریه و نهادهای غیردولتی یاریگر آنها باشد .

سایت تبیان - فریبا کاظم نیا

منابع :

انجمن حمایت از حقوق كودكhttp://irsprc.org

http://www.iraninstitute.com/iran

http://www.irankids.com

انسان پس از طی دوران طفولیت و نوجوانی به مرحله ای سرشار از احساس ، كه همان جوانی است پا می گذارد . دورانی كه یك جوان توانائیهای مختلفی را در خود می بیند و صلاحیت انجام امور مهم را نیز ، در خود حس می كند . طبیعتاً هر انسانی بنابر شرایط و موقعیت های متفاوت ، از تربیت متفاوتی هم برخوردار بوده است . لذا بسته به این تفاوتها ، خواسته ها و نیازهای افراد هم مختلف است .

چنانچه والدین فرزندان خود را به گونه ای تربیت كنند كه به طور معمول از كمبودی برخوردار نباشند ، معمولاً در دوران حساس جوانی ، كمتر دچار انحرافات مختلف اخلاقی می شوند . اما گاهی محبت های افراطی والدین و در اختیار داشتن امكانات رفاهی بسیار و یا از طرفی كمبود محبت والدین نسبت به فرزندان و عدم توجه به آموزش هنجارها و رفتارهای اجتماعی مهم ، مانند مسئولیت پذیری یا مسئله مشاركت در انجام امور فردی و اجتماعی ، ممكن است فرزندان را به افرادی ناتوان در جامعه تبدیل كند .

یكی از مهم ترین و حساس ترین خصوصیات دوران جوانی ، تصمیم گیری افراد برای تشكیل زندگی مشترك و مسئله ازدواج است . اگر جوانان ما در دوران كودكی و نوجوانی با آموزش صحیح و باورهای مناسب پرورش یابند ، با شناخت معیارهای درست و متعادلی به امر ازدواج می نگرند و كمتر دچار مشكل می شوند . حال آنكه عدم وجود یك باور معقول و متعادل نسبت به ملاك های ازدواج می تواند آفت های یك زندگی مشترك را بسازد كه تداوم و لحاظ نمودن چنین مواردی    می تواند موجب لرزش پایه های یك زندگی باشد و نهایتاً منجر به طلاق شود .

از طرفی اگر یكسری باورهای لازم در زمینه تعهد و مسئولیت پذیری برای افراد درونی شده باشد علیرغم مشكلات گوناگون ، می توان به تداوم یك همزیستی امیدوار بود . اما همیشه مسئله به همین جا ختم نمی شود بلكه در بسیاری موارد تفاوتهای ارزشی میان دو نفر موجب بروز تنش     می شود اینكه دو طرف قادر به تعریف مبانی ارزشی یكدیگر نیستند ، بنابراین ممكن است آنها را نادیده بگیرند و یا نسبت به آن بی اهمیت باشند و همین مسئله میتواند به مرور زمان به مشكلی لاینحل بدل شود كه نهایتاً قدرت صبر و تحمل دو طرف را به سر بیاورد . چرا كه هر دو طرف مدافع متعلقات و ارزش ها و هنجارهای خود هستند و البته در این میان مواردی استثنایی هم وجود دارند كه با داشتن گذشت و فداكاری ، چنین مشكلاتی را نادیده می گیرند و به زندگی خود ادامه میدهند .

مسئله طلاق به خودی خود یك آسیب اجتماعی است كه ، پیامدهای منفی پس از آن هم ، ممكن است به معضلاتی بزرگ تبدیل شود . از جمله این پیامدها ، سرنوشت « بچه های طلاق » است .

طلاق ذاتاً تلخ و زجر آور است اما در شرایطی ،گریزناپذیر است و ما چه بخواهیم و چه نخواهیم ممكن است اتفاق بیفتد . اما فرزندان چه گناهی دارند كه بایستی تاوان نداشتن خانواده را پس دهند ؟

آنچه مسلم است در این مسیر تلاش هر یك از والدین در جهت جایگزینی پدر یا مادر برای فرزند ، در اكثر موارد نتایج مثبتی به دنبال نداشته است . چرا كه این یك نیاز طبیعی و به نوعی حق طبیعی فرزند است كه به دلیل وجود مشكلات خاص میان پدر و مادر ، از او گرفته شده است و خلأ عاطفی حتی  یكی از والدین ، چیزی نیست كه به راحتی بتوانآنرا جایگزین نمود.

و چه بهتر كه  این مسئله را باور داشته باشیم كه برای تطابق و بوجود آوردن سازش در فرزندان،  برای زندگی در شرایط پس از طلاق ، می توانیم راههای صحیح تربیتی را همراه با ایجاد نگرش روشن در فرزندان تقویت كنیم تا آنكه به دنبال این باشیم تا با ارائه تصویری تیره از یكی از والدین كه هم اكنون در كنار فرزند نیست ، بخواهیم با ایجاد كینه و نفرت سعی در پاك كردن تصور ذهنی آنهاداشته باشیم .

بدیهی است فرزندان پس از طی دوران كودكی و نوجوانی به سنینی می رسند كه خود قدرت تشخیص حق و باطل را پیدا می كنند و آن زمان دیگر نمی توان واقعیت ها را از دید آنها پنهان كرد . چرا كه خود به دنبال درك واقعیات می روند و طبق این مسئله این قدرت را پیدا می كنند كه صداقت والدین خود را تشخیص دهند . پس بهتر آنست كه برای بهبود وضعیت و شرایط « فرزندان طلاق » با ارائه راه حل ها و دیدگاههای صحیح و به كار بردن صداقت ، به آنها خوب دیدن و خوب فكر كردن را بیاموزیم .

دبیرکل سازمان ملل متحد، در گزارش سالانه خود به شورای امنیت از این شورا درخواست کرد با کشورها و گروه های نظامی که کودکان را به عنوان سرباز در درگیری های نظامی وارد می کنند و از آن ها بهره کشی جنسی می کنند، به شدت برخورد کند.

بان کی مون، برای نخستین بار در گزارش سالانه دبیرکل به شورای امنیت از چند کشور و گروه متخلف که از کودکان به عنوان سرباز استفاده می کنند و با خشونت با آن ها رفتار می کنند نام برده است. دولت انتقالی سومالی، نیروهای نظامی کنگو، ارتش میانمار و گروه های شورشی در میانمار، کنگو، فیلیپین، کلمبیا، سودان و اوگاندا در این فهرست هستند. رفتار این کشورها و گروه ها دست کم ۵ سال زیر نظر نمایندگان ویژه سازمان ملل بررسی شده است.
به گزارش آسوشیتدپرس، در گزارش دبیرکل از دو گروه به عنوان نیروهایی که تلاش کرده اند در نبردها به کودکان صدمه بزنند و یا آن ها را از بین ببرند نام برده شده است: دولت سومالی و ستیزه گران الشباب. ۷ گروه نیز در ارتباط با تجاوز به کودکان و خشونت جنسی درباره آن ها نام برده شده اند، شش گروه در کنگو و ارتش مقاومت لرد در اوگاندا که به سبب ربودن کودکان و بهره کشی جنسی از آن ها بدنام است.
بان کی مون در گزارش خود به شورای امنیت پیشنهاد داده تا با حکومت ها و گروه هایی که در این "فهرست شرم" نام برده شده اند با جدیت برخورد کند. شورای امنیت پیش از این در سال ۲۰۰۵ قطعنامه ای درارتباط با درگیر کردن کودکان در نزاع های مسلحانه صادر کرد که گام مهمی برای ممنوعیت استفاده نظامی از کودکان به شمار می رود. با این حال سازمان ملل در گزارش سال ۲۰۰۹ خود اعلام کرد که هنوز ۲۵۰ هزار کودک- سرباز در دنیا وجود دارد. در همان سال شورای امنیت به اتفاق آرا تصویب کرد که فهرستی از نام دولت ها و گروه هایی که از کودکان به عنوان سرباز یا برده جنسی استفاده می کنند منتشر شود.

پس از انتشار گزارش امسال و در دهمین سالگرد تصویب دو پروتکل انتخابی در پیمان نامه جهانی حقوق کودک، دبیرکل سازمان ملل دست به کار شده و پروژه ای را برای تشویق دولت ها به پذیرش این پروتکل ها آغاز کرده است.
پروتکل های انتخابی که در سال ۲۰۰۰ به تصویب سازمان ملل رسیدند استفاده از کودکان به عنوان سرباز و بهره کشی جنسی و برخورد خشونت آمیز با آن ها را در جریان درگیری های نظامی ممنوع می کند. پذیرفتن این پروتکل ها الزامی نیست، با این حال، تاکنون دوسوم از ۱۳۲ کشور عضو سازمان ملل آن را پذیرفته اند.
اکنون، سازمان ملل امیدوار است با اجرای یک پروژه جهانی، تا سال ۲۰۱۲ سایر کشورها را نیز به پذیرش و اجرای این پروتکل ها تشویق کند.
مارتا سانتوزپیس، نماینده ویژه دبیرکل در امور خشونت علیه کودکان می گوید از ۱۰ سال پیش و پس از تصویب پروتکل های انتخابی، در کاهش خشونت و استفاده از کودکان در نزاع ها پیشرفت هایی داشته ایم اما هنوز راه بسیاری در پیش است. سانتوز به ۱۱۵ میلیون کودک در جهان که بنابر آمارها هم چنان در بحران ها و شرایط خطرناک و کار کودکان، درگیر هستند، اشاره کرده و می گوید پذیرش پروتکل های انتخابی از سوی همه کشورها راه مبارزه قانونی با تجاوز و سربازگیری از کودکان را هموار می کند.
  شورای امنیت سازمان ملل، ماه آینده گزارش سالانه بان کی مون را در ارتباط با امور جهانی بررسی خواهد کرد.دبیرکل سازمان ملل هرسال گزارش جامعی درباره موضوعات جهانی که سازمان ملل به گونه ای در آن ها درگیر است براساس گزارش نمایندگان ویژه اش به شورای امنیت سازمان ملل ارائه می کند.